آموزش مدار شارژ موبایل

در آموزش مدار شارژر قصد داریم به زبان ساده به شما آموزش دهیم که چگونه مدار شارژ گوشی را عیب یابی کنید. قبل از هر چیز باید بگویم که این مطلب تخصصی است و برای فهمیدن این مقاله باید یا پیش نیازی از تعمیر موبایل داشته باشید و یا رشته ی تحصیلی شما، الکترونیک باشد. اما تا آنجایی که مقدور باشد، سعی داریم این مطلب را به زبان ساده و قابل فهم برای شما عزیزان توضیح دهیم.

قبل از اینکه شروع به آموزش مدار شارژ موبایل کنیم، باید عملکرد مدار شارژ را برای شما توضیح دهیم. همچنین ویدئو را هم ببیند چون در این ویدئو مراحل عیب یابی شارژ را توضیح دادیم سپس سراغ ادامه مطلب بروید.

نحوه عملکرد مدار شارژ

در این مقاله قصد توضیح عملکرد مدار شارژ را به ساده ترین شکل ممکن را دارم.

برای اینکه بتوانید عیب یابی مدار شارژ را به خوبی انجام دهید بهتر است یک دید کلی از نحوه عمکرد مدار شارژ داشته باشیم.

دو نوع مدار شارژ را باهم بررسی میکنیم.

ابتدا یک مدار شارژ ساده سپس یک مدار شارژ نسل جدید را باهم بررسی میکینم.

در شکل زیر بلوک دیاگرام یک مدار شارژ ساده را میبنید که کیت این ماژول این مدار شارژ نیز در بازار موجود است.

این مدار در گوشی های ساده مثل گوشی ها معمولی نوکیا هم دیده میشود.

باهم ببنیم این مدار شارژ چگونه کار میکند.

وقتی گوشی را با شارژر وصل میکنم، ولتاژ شارژر از سوکت شارژ وارد آی سی شارژ میشود. (که با خط قرمز مشخص شده است)

هم زمان ولتاژ شارژر با کمک مقاومت کاهش پیدا کرده(2.8V) و به CPU وصل میشود تا CPU متوجه وصل شدن شارژر شود و CPU با کمک ترانزستور ماسفت A2SHB پایه ENBL آی سی شارژ را فعال میکند(پایه ENشکل) و خروجی آی سی شارژ فعال میشود تا باتری شروع به شارژ شود.

باتری هم همزمان از مسیر FB یک ولتاژ فیدبک به CPU ارسال میکند تا میزان شارژ خود را به CPU اعلام کند و وقتی که باتری شارژ کامل شد از طریق ماسفت و پایه ENABL آی سی شارژ CPU دستور قطع شارژ را صادر میکند تا شارژ قطع شود.

در گوشی های جدید فرایند شارژ تغریبا به همین شکل است ولی قطعات محافظتی بیشتری قرار دارد تا قسمت های مختلف گوشی در مقابل نوسانات جریان و ولتاژ محافظت شوند.

همانطور که میبنید در گوشی های جدید IC OVP  برای کنترل ولتاژ ورودی و همچنین کنترل ولتاژ فست شارژ در مسیر ولتاژ سوکت شارژر تا آی سی شارژ قرار گرفته تا هم ولتاژ FASTCHARGE را کنترل کند و هم یک محافظ در برابر نوسانات ولتاژ و جریان باشد.

همچنین CPU علاوه بر چک کردن ولتاژ باتری دمای باتری را هم کنترل میکند، تا اگر دمای باتری بیش از حد باشد شارژ باتری را برای محافظت بیشتر قطع کند، تا جلوی وقوع انفجار و آسیب به گوشی و کاربر را بگیرید(مشابه اتفاقی که برای نوت 7 سامسونگ افتاد)

همچنین دیود ها مدار شارژ را در مقابل ولتاژ معکوس محافظت میکنند و خازن ها جلوی نوسانات ناگهانی ولتاژ را میگرند و CPU دستور قطع ناگهانی شارژ را به ماسفت ارسال میکند تا ماسفت شارژ گوشی را قطع کند.

همچنین فراموش نشود که میزان ولتاژ مورد نیاز برای شارژ گوشی به صورت موج PWM به باتری ارسال میشود.

مراحل عیب یابی مدار شارژ

آموزش تعمیر مدار شارژ موبایل

قبل از هر چیز مقاله ای در سایت قرار داده ایم که در مورد حل مشکل شارژ نشدن گوشی است حتما این مقاله را تا انتها با دقت بخوانید.

1- سری شارژ و کابل شارژ

سری شارژ در واقع ولتاژ 220 ولت AC (برق شهر) را برای ما تبدیل به ولتاژ حدودا 5 ولت DC (ولتاژ مستقیم) میکند. البته در بعضی از شارژر های سریع، این ولتاژ به جای 5 ولت میتواند 9 ولت یا بیشتر هم باشد.

در مرحله ی دوم ولتاژ به وسیله ی کابل شارژ، به سوکت شارژ میرسد.

خرابی کابل و سری شارژر میتواند شما را با مشکلاتی از جمله، کارکردن خود به خودی تاچ، عدم شارژ شدن یا دیر شارژ شدن، رو به رو کند. اولین بخشی که در مدار شارژ باید عیب یابی شود همین بخش است. در بعضی از مواقع، بلندی کابل شارژ میتواند باعث دیر شارژ شدن گوشی شود.

2- باتری

خرابی باتری میتواند باعث مشکلاتی در روند شارژ شود.

مشکلاتی که خرابی باتری میتواند به وجود بیاورد عبارتند از :

1- دیر شارژ شدن و زود خالی شدن باتری 2- پیغام دمای باتری بیش از حد مجاز است در بعضی از گوشی ها نه تمامی گوشی ها 3- زود شارژ شدن و زود دشارژ شدن باتری گوشی 4- پیغام گوشی شارژ نمیشود

به پین های روی باتری دقت کنید. بعضی وقت ها، کثیف شدن این پین ها میتواند برای شما مشکلاتی ایجاد کند از جمله خاموش شدن ناگهانی گوشی، کار کردن خود به خود تاچ و … . در بعضی از گوشی ها، اگر باتری از گوشی جدا شده باشد و گوشی را به شارژر متصل کنید، علامت شارژ بر روی گوشی ظاهر میشود اما درصد باتری 0 درصد باقی میماند و عملا شارژ نمیشود. اگر مدتی از گوشی استفاده نکرده باشید، ولتاژ باتری کاهش میابد و باعث میشود با اتصال شارژر به گوشی، گوشی هیچ عکس العملی نداشته باشد. علت آن هم تمام شدن کامل شارژ باتری است.

3- سوکت شارژ

به داخل سوکت شارژ گوشی دقت کنید. کثیف شدن سوکت شارژ میتواند باعث مشکل در شارژ شود. مشکلاتی مانند دیر شارژ شدن یا اصلا شارژ نشدن.

به پین ها و پلاستیک داخل سوکت شارژ با دقت نگاه کنید. اگر آسیب فیزیکی دیده بودند، باید سوکت را عوض کنید. اگر مشکل مشکل در این مراحل حل نشد، بهتر است به سراغ مرحله ی بعد، یعنی تست سوکت شارژ بروید. بهتر است هنگام خرید شارژر به نکاتی توجه داشته که تشخیص شارژر اصلی داده تا از دادن هزینه های جانبی دور بمانید.

انواع سوکت شارژ در گوشی های موبایل

در مقاله معرفی انواع پایه های USB + وظایف و کاربرد های آن در مورد انواع USB و پایه های شارژ به صورت کامل توضیح دادیم که شما میتوانید با مطالعه این مقاله با تمامی نکاتی که لازم است بدانید آشنا شوید.

1-  Mini USB

این سوکت بیشتر در گوشی های قدیمی مورد استفاده قرار میگیرد و دیگر گوشی های هوشمندی امروزی از این سوکت شارژ استفاده نمیکنند.

2- Micro-USB

این سوکت در خیلی از گوشی های اندرویدی امروزی مورد استفاده قرار گرفته است و نمونه آن را در شکل زیر می بنیید.

3-USB-C

در گوشی های امروزی بیشتر از این نوع کانتکور مورد استفاده قرار گرفته است.

4-Lightning USB

در گوشی های آیفون ، ساخت شرکت اپل از گوشی IPHONE 5 به بعد از این نوع کانتور استفاده شده است.

4- تست سوکت شارژ

همانطور که در تصویر بالا مشاهده میکنید، سوکت شارژ از دو بخش ورودی و خروجی تشکیل می شود. در بخش ورودی که کابل شارژ را متصل میکنیم اما خروجی سوکت شارژ به برد گوشی متصل میشود. بعد از باز کردن گوشی، باید به پایه ها دقت کنید که به هم متصل نشده باشند. مثلا بر اثر آب خوردگی شوره نزده باشند. سپس باید از پایه های پست سوکت شارژ ولتاژ بگیرید.

برای ولتاژ گیری از پایه ها باید ابتدا شارژر را به سوکت متصل کنید، سپس یک پایه ی مالتی متر را به بدنه ی سوکت شارژ و دیگر پایه را به ترتیب به پایه های ریز سوکت متصل کنید. حداقل یکی از پایه ها باید به شما ولتاژ 5 یا 9 ولت را نشان دهد.اگر در پایه های پشت سوکت شارژ ولتاژ داشتید، یعنی سوکت شارژ سالم است و مشکل از مدار و برد گوشی است. اگر سوکت شارژ ولتاژ نداشت سوکت شارژ را از لحاظ ظاهری بررسی کنید اگر مغز داخل آن شکسته بود حتما سوکت شارژ را تعویض کنید و اگر کثیف بود داخل آن را تمیز کنید اگر با هم مشکل بر طرف نشد و هنوز ولتاژ خروجی از پایه سوکت شارژ نداشتید سوکت شارژ را تعویض کنید.

در بعضی از گوشی ها پایه های سوکت شارژ از روی برد کنده میشود که مشکل آن با تعویض حل نمیشود و باید مسیر پایه سوکت شارژ را از روی نقشه پیدا کرد و به قطعه مورد نظر در نقشه سیم کشی کرد. شما میتوانید در مقاله ترمیم پایه های سوکت شارژ اطلاعاتی در این مورد کسب کرده تا بتوانید دوباره از این سوکت شارژ ها استفاده کنید. خرابی سوکت شارژ میتواند باعث مشکلاتی از جمله شارژ کاذب (علامت شارژ بر روی گوشی ظاهر شود اما گوشی شارژ نشود)، عدم شارژ و یا قطع و وصل شارژ شود. البته مورد آخر میتواند برای سری شارژ و کابل شارژ نیز باشد.

ایراد شارژ کاذب را میتوانید با تستر شارژ بررسی کنید، این وسیله کاربردی وقتی گوشی را به شارژ وصل میکیند جریان خروجی شارژ را نشان میدهد و با بررسی جریان خروجی شارژ و مقایسه آن با یک گوشی سالم متجوه شوید شارژ کاذب از گوشی است یا از باتری و مدار دیگر که در ادامه این مورد را بررسی میکنیم.

تستر شارژ

5- تست مسیر بعد از سوکت شارژ و قبل از IC شارژ

در مسیر شارژ قطعاتی مانند فیوز، سلف، دیود و خازن وجود دارند البته این قطعات در گوشی های مختلف میتواند متفاوت باشد. در مدار بالا اگر فیوز بسوزد، باعث میشود گوشی شارژ نشود و اگر دیود بسوزد، حتی میتواند باعث سوختن خود شارژر شود. بعد از انجام مراحل قبل، باید به سراغ این قطعات و تست آن ها بروید. سپس باید مسیر بین قطعات را تست کنید و از آخرین قطعه قبل از IC شارژ ولت بگیرید. اگر آخرین قطعه ولتاژ داشت یعنی مدار شارژ قبل از IC شارژ سالم است و از این جا به بعد باید به سراغ IC شارژ بروید.

عیب یابی مسیر شارژ با کمک تست دیود ولیو و سوکت تست شارژ

در این روش با کمک سوکت تستر شارژ یا دانگل تستر مدار شارژ میتوان مسیر شارژ را عیب یابی کرد.

اگر نمیدانید دیود ولیو چیست و چه کاربردی در تعمیرات موبایل دارد حتما لینک را مطالعه کنید

مقدار دیود ولیو مسیر شارژ معمولا بین 0.4 ولت تا 0.8 ولت است بیشتر یا کمتر از این مقدار معمولا نشان از خرابی مسیر شارژ دارد.

دقت کنید گوشی باید خاموش باشد و پراپ مثبت مولتی متر را باید بر روی گرند قرار دهیم و پراپ منفی را به پایه ای که میخواهیم تست بگیریم قرار میدهیم.

سوکت تستر مسیر شارژ 

دانگل تستر مسیر شارژ مارک MECHANIC

6-IC OVP- OCP

این آی سی در گوشی های جدید است و گوشی را در مقابل تغییرات ناگهانی جریان ولتاژ محافظت میکند. تست این آی سی به راحتی و با ولتاژ گیری ورودی و خروجی آی سی به راحتی امکان پذیر است. شما میتوانید در مقاله نحوه ولتاژ گیری در برد موبایل با این عمل آشنا شوید. همچنین این آی سی وظیفه سوئیچ شارژ معمولی و فست شارژ را برعهده دارد و خرابی این آی سی میتواند باعث از کار افتادن فست شارژ گوشی شود.

7- IC شارژ

وظیفه ی IC شارژ در حقیقت کنترل روند شارژ است. خرابی این IC باعث میشود که گوشی شارژ نشود و حتی در بعضی مواقع باعث میشود گوشی کلا خاموش شود. برای تست IC شارژ، باید خروجی این IC را ولت بگیرید. خروجی IC شارژ باید ولتاژی در حدود 4.5 ولت داشته باشد البته این ولتاژ در گوشی های مختلف، میتواند کمی متفاوت باشد. برای تست IC شارژ ابتدا باید گوشی را به شارژر متصل کرد و سپس یک سر مالتی متر را به منفی و  سر دیگر مالتی متر را به اولین قطعه بعد از IC شارژ متصل کرد. اگر ولتاژی مشاهده کردید یعنی IC شارژ سالم است و اگر ولتاژی کمتر از 4 ولت مشاهده کردید، یعنی IC شارژ معیوب است و باید تعویض گردد.

در شماتیک آی سی شارژ معمولا با IF_PMIC نشان میدهند.

8- تست قطعات بعد از IC شارژ تا کانکتور باتری

بعد از IC شارژ میتواند چند قطعه وجود داشته باشد و سپس این مسیر به کانکتور باتری میرسد. اگر در بین این مسیر، قطعه ای خراب باشد، میتواند در روند شارژ مشکل ایجاد کند.

9- تمیز و سالم بودن پین های کانکتور باتری و باتری

خرابی پین ها یا کثیف بودن آن ها میتواند در روند شارژ مشکل اینجاد کند مثلا زمان شارژ بیشتر شود و …. در مشکلات شارژ بهتر است تمامی مسیر های کانکتور باتری را دنبال کنید تا مشکل را پیدا کرده و حل کنید.

10- بررسی برد UIF و فلت اتصال برد UIF به برد اصلی گوشی

در گوشی های جدید سامسونگ و هواوی و شیائومی و… برد شارژ و آنتن و… گوشی از برد اصلی جدا هستند که به این برد برد UIF گفته می شود این برد توسط یک فلت و کانکتور به برد اصلی وصل میشود. این دو مورد را حتما بررسی کنید و چک کنید یکی را راه ها این است که این دو مورد را با جایگزنی با فلت و برد UIF سالم چک کنید.

برد UIF سامسونگ A30

فلت UIF

11- خرابی مقاومت NTC

اگر نمیدانید مقاومت NTC چیست مقاله ای در سایت در مورد سنسور های دما در موبایل قرار دادیم که در آن مقوت NTC , LTC را معرفی کردیم حتما بخوانید. مقاومت NTC یک مقاومت تابع دما است که در بعضی از گوشی ها روی باتری و در بعضی دیگر، بر روی برد گوشی قرار دارد. خرابی این مقاومت میتواند باعث مشکل شارژ شود.

مشکلاتی که خرابی مقاومت NTC میتواند برای گوشی ایجاد کند، عبارتند از:

1- ظاهر شدن پیغام گوشی شارژ نمیشود. دمای باتری بیش از حد مجاز است 2- بدون اتصال شارژر به گوشی، علامت شارژ بر روی گوشی ظاهر شود.

البته ارور دمای شارژ می تواند به خاطر قعطی مسیر هم باشد که در ادامه یک ویدئو در مورد نحوه تعمیر و سیم کشی مسیر را قرار دادیم حتما ببنید.

ارور دمای شارژ گوشی

در این بخش آموزش مدار شارژ به پایان رسید اما توضیح بالا درباره ی مدار شارژ و آموزش مدار شارژ ، به صورت کلی است و ممکن است گوشی های مختلف، کمی با هم تفاوت داشته باشند.

مشکل ارور دمای شارژ میتواند از مقاومت ترمیستور یا همان NTC باشد که در صورت خرابی باید این مقاومت را تعویض کرد که متاسفانه عده ای از همکاران این قطعه را با توجه به نوع قرار گرفتن در مدار جامپر میزنند یا حذف میکنند که این کار به هیچ وجه توصیه نمیشود.

اگر نمیدانید مقاومت NTC چیست حتما متن مقاومت دما را بخوانید

اگر مقاومت مستقیم به ولتاژ وصل باشد جامپر میزنیم.

اگر مقاومت NTC به گراند وصل بود میتوان مقاومت را حذف کرد.

شارژ کاذب

در این حالت وقتی گوشی را به شارژر وصل می کنیم ، گوشی شارژ شدن را نشان میدهد ولی درصد شارژ گوشی بالا نمیرد.

در این مواقع وقتی که گوشی علامت شارژ را نشان میدهد یعنی ولتاژ شارژر به آی سی شارژ می رسد، ولی توان کافی برای شارژ شدن باتری تامین نمیشود.

ایراد شارژ کاذب را به راحتی میتوان با تستر شارژ تشخیص داد. به این صورت که وقتی گوشی را به شارژر وصل میکینم اگر گوشی علامت شارژ را نشان دهد ولی تستر شارژ هیچ جریانی خروجی از خود را نشان ندهد یا کمتر از مقدار یک گوشی معمولی در حالت شارژ نشان دهد گوشی مشکل شارژ کاذب دارد.

اگر جریان به مقدار کافی باشد ولی درصد شارژ گوشی بالا نمیرود میتواند مشکل از باتری یا کانکتور باتری باشد.

شارژ کاذب از موارد زیر میتواند باشد:

1. شارژر : اگر شارژر غیر استاندارد باشد، توانایی تامین توان مورد نیاز برای شارژ گوشی را ندارد.
2. کابل : کابل خراب یا غیر استاندارد، توانایی جریان رسانی مورد نیاز برای شارژ گوشی را ندارد.
3. سوکت شارژ : معمولا بر اثر کثیفی و شوره زدن سوکت شارژر،باعث میشود که توان کافی برای شارژ تامین نشود.
4. فلت UI : جریان مورد نیاز برای شارژ به علت خرابی فلت به مدار شارژ نمی رسد
5. باتری : خرابی باتری باعث میشود که علارغم رسیدن ولتاژ و جریان کافی به باتری ، به علت خرابی سلول ها ، باتری توانایی ذخیره انرژی را از دست داده باشد.
6. آی سی شارژ : اگر پایه های خروجی آی سی شارژ لحیم سردی زده باشد یا ارتباط آنها با برد قطع شده باشد باعث شارژ کاذب میشود که معمولا با ریبال آی سی شارژ یا تعویض آی سی مشکل حل می شود.

جمع بندی

در دوره های آموزش تعمیرات موبایل که در آموزشگاه فیدار برگزار میگردد تمام نکته ها و تکنیک های تعمیرات موبایل به صورت کامل و تخصصی به شما آموزش داده میشود.برای شرکت در دوره ها به لینک آموزشگاه تعمیرات موبایل شیراز فیدار مراجعه کنید و برای مشاهده  آموزش ها و تکنیک رایگان تعمیرات موبایل به کانال یوتیوب fidarteam ، آپارات fidarteam و اینستگرام ما به آدرس fidarteam مراجعه کنید

همچین در آموزشگاه الکترونیک فیدار طراحی بردهای الکترونیکی از مبدتی تا پیشرفته در دوره های رباتیک فیدار آموزش داده میشود. برای آشنایی با این دوره ها و شرکت در دوره های رباتیک آموزشگاه فیدار به لینک دوره آموزش رباتیک آموزشگاه فیدار مراجعه کنید.