استاندارد IP یا درجه محافظت در دستگاه ها

استاندارد IP

احتمالا شما هم موقع خواندن یا مشاهده معرفی دستگاه های جدید با عناوینی چون: IP65 ، IP67 ، IP56 و… را دیده یا شنیده باشید. در این نوشته قصد داریم این موضوع را برای شما شرح دهیم. با ما در تکنیک نوین همراه باشید.

حالا این عبارت IP اصلا چیست و چه معنی و مفهومی را در بر دارد؟

استاندارد IP  یا Ingress Protection یک جور استاندارد بین المللی برای تعیین میزان مقاومت تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی در مقابل ورود آب و یا ذرات خارجی می باشد که بیانگر میزان محافظتی است که معمولا پوشش یک دستگاه الکتریکی در برابر مواد جامد (مانند گرد و خاک و غبار) و مایع (مانند آب،شربت،مواد شیمیایی غیر اسیدی و … ) از خود نشان می دهد.

نماد IP برای تجهیزات برقی از قبیل تابلوها، پنل ها، کلید و پریزهای برق و همینطور در سیستم های مخابراتی از قبیل تجهیزات جانبی مراکز تلفن سانترال، پست ها و اتصالات مخابراتی، کافو و… کاربرد دارد.

علاوه بر آن جدیدا به خاطر تقاضای مصرف کننده ها ذر گوشیهای همراه نیز مطرخ شده است.چرا که وابستگی به این دستگاه ها به صورت روز افزون در همگان دیده میشود پس نیاز است در به صورت روزانه و دائم آنها را به همراه داشت مانند: زمانی که شرایط جوی بارانی یا نامناسب است، زمان شنا زمان حمام زمان غذا خوردن یا حتی انجام چالش های دنیای مجازی!

همه اینها دست به دست هم میدهند تا سازندگان گجت ها و تلفن های همراه به فکر ارتقای رتبه IP یا ingress Protection Rating در دستگاه های خود شوند. حالا این اعداد جلوی IP که در بعضی مقالات به صورت IPxy هم نشان داده شده اند،در استاندارد IP بیانگر چیستند؟!

ابتدا به عدد اول یعنی عدد جای x در اختصار بالا میپردازیم:

این عدد که برای نمایش دادن درجه محافظت در برابر جامدات از قبیل خاک و گرد و غبار و… است ، دستگاه هارا بین 0 تا 6 درجه رتبه بندی میکند. که در زیر مشاهده میکنید:

x=0 :ماژول های دارای الکتریسیته و یا دینامیک در درون محفظه دستگاه هیچ گونه حفاظتی نشده‌اند و همچنین بنده آن از هیچگونه حفاظتی در برابر ورود اجسام خارجی به داخل دستگاه پشتیبانی نمیکند .

x=1 : در برابر تماس‌های اتفاقی و خیلی کوتاه و غیر عمدی با قسمت‌های دارای الکتریسیته یا دینامیک، دستگاه حفاظت شده ولی عمداً و با اراده می‌توان به این قسمت ها دست  و آسب قطعی زد و به طور کلی ،دستگاه در برابر ورود اشیاء با قطر بزرگتر از 50 میلی‌متر حفاظت شده است.

x=2 : قسمت‌های دارای الکتریسیته و یا دینامیک داخل دستگاه در برابر آسیب ناشی از انگشتان انسان محافظت شده و یا به قولی دیگر دستگاه در برابر ورود اجسام خارجی با قطر بزرگتر از 12 میلی‌متر حفاظت شده است.

x=3 : قسمت‌های دارای الکتریسیته و یا دینامیکی درونی دستگاه در برابر ورود ابزار متفرقه، سیم و هر شیء دیگر با قطر بیش از 2.5 میلیمتر حفاظت شده و نمی‌توانند وارد دستگاه شوند.

x=4 : قسمت‌های دارای الکتریسیته و یا دینامیکی داخل دستگاه در برابر ورود اشیائ خارجی بیش از یک میلی‌متر نیز محافظت شده است.

x=5 : حفاظت کامل در برابر تماس با قسمت‌های دارای الکتریسیته و یا دینامیکی دستگاه؛ راههای عبور و ورود گرد و غبار به داخل دستگاه، به طور کامل مسدود نشده ولی آن مقدار گرد و غباری که وارد دستگاه می‌شود باعث اختلال در سیستم و عملکرد دستگاه نمی گردد.

x=6 : تمامی قسمت‌هایدارای الکتریسیته و یا دینامیکی داخل دستگاه در برابر تماس‌های خارجی حفاظت شده و مطلقاً راهی جهت ورود گرد و غبار به داخل دستگاه وجود ندارد.

عدد بعدی که در جای y مینشیند ، همانطور که حدس زدید بیانگر مقاومت در برابر آب و مایعات دیگر میباشد که رقمی بین 0 تا 8 میباشد و به صورت زیر تعریف شده است:

y=0: دستگاه هیچ گونه محافظتی در برابر آب ندارد.

y=1: دستگاه در برابر قطرات نسبتا سبک که به طور قائم از بالا بر روی قاب آن می‌چکد محافظت شده است.

y=2: دستگاه در برابر بارانی که به طور قائم یا نهایت با زاویه 15 درجه نسبت به خط قائم به بدنه آن ببارد حفاظت شده است.

y=3: دستگاه در برابر باران وقتی که به طور قائم یا با زاویه 60 درجه کج شدگی به بدنه آن ببارد حفاظت شده است.

y=4: دستگاه در برابر پاشش آب از هر جهت به بدنه اش حفاظت شده است.

y=5: دستگاه در برابر پاشش آب با فشار نسبتا زیاد از هر جهت به بدنه آن در شرایط معین حفاظت شده و خطر جدی برای دستگاه ایجاد نخواهد شد.

y=6: دستگاه در برابر موقعیت خاص، عرشه کشتی و دریا (شرایط رطوبتی بالا) یا پاشش آب با فشار بسیار زیاد حفاظت شده و در این شرایط نیز آب وارد دستگاه نخواهد شد.

y=7: دستگاه در برابر غوطه‌ور شدن در عمق پانزده سانتیمتری الی یک متری تا نهایت مدت زمان سی دقیقه حفاظت شده، (فقط اگر در فشار و عمق و بین مدت زمان گفته شده غوطه ور شود) ، آب وارد دستگاه نمی‌شود.

y=8: دستگاه در برابر غوطه‌ور شدن در آب در زمان نامحدود حفاظت شده،تنها زمانی که دستگاه در عمق معین از آب قرار می‌گیرد آب وارد دستگاه نمی‌شود. و در عمق ها و مدت زمانی بیشتر حفاظ آن از بین میرود.

ضمنا اگر پس از محفف IP، حرف X در جای رقم اول یا دوم قرار گرفته باشد، معنا های مختلفی دارد؛ اگر X به‌جای رقم اول بیاید، یعنی آن دستگاه هنوز در مقابل نفوذ اشیای جامد خارجی آزمایش نشده است و اگر به‌جای رقم دوم بیاید، یعنی دستگاه هنوز آزمایش‌های مربوط به میزان مقاومت در برابر نفوذ رطوبت را رد نکرده است؛ برای نمونه، اگر یک دستگاه الکترونیکی دارای گواهی IPX7 باشد، این موضوع یعنی آن دستگاه به‌مدت 30 دقیقه در حالت غوطه وری در عمق 1 متری آب از خود مقاومت نشان می‌دهد، اما (چون مثلا به‌جای رقم اول، X آمده است) هنوز نمی‌توان در مورد میزان مقاومت آن در برابر نفوذ گردوغبار اظهارنظری کرد.

بد نیست بدانید اعداد استاندارد IP کدهایی هستند که توسط کمیسیون الکتروتکنیکی بین‌المللی (IEC) تنظیم میشوند.

مثلا برای IP68 خواهیم داشت:

6: به معنی حفاظت کامل بدون نفوذ گرد و غبار.

8: به معنی عدم نفوذ در برابر غوطه ور شدن دستگاه در آب در زمان حدودا نامحدود و در عمق معینی از آب.

باید توجه کنید که این که میگوییم مدت نامحدود یعنی تا زمانی که شما مثلا برای چنیدن ساعت پشت سر هم شنا یا ورزش کنید یا زیر باران شدیدی برای مدت تقریبا زیادی قدم بزنید و کلمه نامحدود برای آن مناسب نمیباشد. همچنین این استاندارد IP برای زمانی است که ما درباره آب شرب و شیرین شده صحبت میکنیم ولی نمیتئان آن را به طور 100درصد برای آب های شور به کار بریم.

شما عزیزان میتوانید در شبکه های مجازی نیز مارا همراهی کنید.

گردآورنده: محمدرضا کشتکاران